ESG en CSRD: Wat ICT-ondernemers moeten weten
De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en ESG (Environmental, Social, Governance) worden steeds belangrijker voor bedrijven in Nederland, ook binnen de ICT-sector. De CSRD is een Europese richtlijn die bedrijven verplicht om jaarlijks te rapporteren over hun duurzaamheidsimpact. Het doel? Meer transparantie en het stimuleren van verantwoordelijkheid voor de impact op het milieu, de samenleving en bedrijfsvoering. Vanaf 2024 geldt deze verplichting voor de eerste grote ondernemingen en vanaf 2026 ook voor beursgenoteerde MKB-bedrijven.
Hoewel kleinere bedrijven niet direct rapportageplichtig zijn, kunnen zij indirect te maken krijgen met verzoeken van klanten en ketenpartners die wel onder de CSRD vallen. Dit betekent dat ook ICT-bedrijven moeten nadenken over hun rol en verantwoordelijkheid in de waardeketen. Omdat de richtlijn in Nederland nog niet volledig is geïmplementeerd, biedt dit een kans om jouw organisatie nu al voor te bereiden, zelfs terwijl de regelgeving nog in ontwikkeling is.
Wat betekent dit concreet voor jouw ICT-bedrijf? Welke verplichtingen staan eraan te komen, en hoe kun je je hierop voorbereiden? Ontdek in dit artikel wat je moet weten en hoe je een voorsprong kunt nemen in de wereld van duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Wie valt onder de CSRD?
In eerste instantie richt de regelgeving zich op grote ondernemingen. Een bedrijf wordt als groot beschouwd als het aan minimaal twee van de drie onderstaande criteria voldoet:
- Het bedrijf heeft meer dan 250 werknemers;
- Het bedrijf heeft meer dan € 50 miljoen omzet per jaar;
- Het bedrijf heeft meer dan € 25 miljoen op de balans.
Vanaf 2026 geldt de wetgeving ook voor beursgenoteerde MKB-bedrijven. Dit betekent dat steeds meer bedrijven met de richtlijn te maken krijgen, direct of indirect.
Waarom is CSRD belangrijk?
CSRD is bedoeld om bedrijven te stimuleren om bewuster met duurzaamheid om te gaan. Grote bedrijven moeten niet alleen hun eigen impact in kaart brengen, maar ook de impact van hun leveranciers. Dit betekent dat jouw ICT-bedrijf, ook als het klein is, gevraagd kan worden om data te delen. Transparantie en samenwerking worden steeds belangrijker in de hele keten.
Waarom is CSRD relevant voor ICT-bedrijven?
ICT-bedrijven bevinden zich vaak midden in de waardeketen van technologie en innovatie. Grote klanten, zoals multinationals of overheidsinstanties, kunnen je vragen om data te leveren over duurzaamheid. Daarnaast biedt de CSRD een kans om je organisatie te profileren als duurzame partner in een snel veranderende markt.
Enkele redenen waarom dit belangrijk is:
- Klantverwachtingen: Grote bedrijven moeten rapporteren over hun gehele waardeketen, inclusief leveranciers. Dit betekent dat jouw ICT-bedrijf gevraagd kan worden om relevante data aan te leveren. Naast grote bedrijven is de verwachting dat ook de overheid dit voorbeeld vrijwillig zal volgen in het kader van duurzaam inkopen.
- Concurrentievoordeel: Klanten waarderen duurzame partnerschappen. Een proactieve houding kan je onderscheiden van concurrenten. Naast data delen voor de rapportage kan ook de samenwerking sterker worden als samen concrete duurzame resultaten worden geboekt.
- Risicobeheersing: Vroegtijdig inspelen op de richtlijn voorkomt last-minute druk vanuit klanten en zorgt voor beter risicomanagement. Dit geldt dus zowel voor bestaande klanten als voor het winnen van nieuwe grote klanten.
De drie pijlers van ESG en hoe ze van toepassing zijn op ICT-bedrijven
1. Environment (E) – Jouw impact op het milieu
ICT-bedrijven hebben een significante milieu-impact, variërend van het energieverbruik van ICT tot de productie van ICT-hardware en mobiliteit van dienstverleners. CSRD vereist concrete rapportages over deze aspecten.
Praktische voorbeelden:
- Energieverbruik: Hoeveel energie gebruikt jouw ICT en kantoren? Zet je in op groene energie?
- Mobiliteit: Hoe duurzaam is het transport dat je inzet, zoals leasewagens of pendelverkeer?
- Impact in de keten: Hoe selecteer je leveranciers en welke milieunormen hanteer je? Hoeveel materiaal gebruik je en wat doe je met afgedankte ICT?
- Tip: Start met het berekenen van je CO₂-uitstoot en zoek naar mogelijkheden om deze te verlagen, bijvoorbeeld door over te stappen op energie-efficiënte apparatuur, cloudoplossingen met een lagere impact, inkoop / eigen groene stroom of elektrisch vervoer.
2. Social (S) – Jouw impact op mensen
Het sociale aspect gaat over hoe je medewerkers en de maatschappij ondersteunt. Dit kan variëren van diversiteitsbeleid tot het welzijn van werknemers.
Praktische voorbeelden:
- Gezonde werkcultuur: Bied je een gezonde lunch aan? Moedig je sportmogelijkheden aan? Denk aan programma’s voor fysieke en mentale gezondheid.
- Inclusie en diversiteit: Zorg je voor een inclusieve werkplek waar iedereen zich welkom voelt? Rapporteer hierover met concrete cijfers.
- Opleiding en ontwikkeling: Welke investeringen doe je in de vaardigheden van je medewerkers?
- Inspirerend voorbeeld: AFAS biedt hun medewerkers sportfaciliteiten en flexibele werkweken aan. Hoewel niet elke maatregel voor elk bedrijf haalbaar is, zijn er vaak eenvoudige stappen te zetten die impact hebben.
3. Governance (G) – Jouw manier van zakendoen
Dit aspect richt zich op hoe je bedrijf wordt geleid, inclusief ethiek, transparantie en omgang met risico’s. Governance gaat verder dan het naleven van regels; het is een kwestie van vertrouwen, compliance en een brede verantwoordelijkheid voor duurzaam ondernemerschap.
Praktische voorbeelden:
- Ethiek en corruptiebestrijding: Beschrijf hoe je corruptie voorkomt, bijvoorbeeld door trainingen of duidelijke procedures.
- Leveranciersbeheer: Hoe zorg je voor eerlijke inkooppraktijken en duurzame relaties met toeleveranciers?
- Bedrijfscultuur: Welke waarden draag je uit en hoe versterk je deze binnen je organisatie?
- Tip: Maak beleid en communiceer deze naar medewerkers, klanten en leveranciers. Transparantie over je aanpak wordt gewaardeerd. Laat ook zien hoe het beleid wordt ingevuld met concrete voorbeelden van events, communicatie, etc.
Hoe bereid je je voor op CSRD?
Stap 1: Check je relevantie
Val je direct onder de CSRD? Zo ja, start dan met een analyse van je impact. Zo niet, kijk of je werkt met klanten of partners die deze data mogelijk van jou nodig hebben.
Stap 2: Analyseer je impact
Identificeer de belangrijkste thema’s binnen ESG voor jouw bedrijf. Welke onderwerpen zijn relevant voor jouw sector en keten? Het gaat hierbij om de “dubbele materialiteitsanalyse”: zowel jouw impact op de omgeving als de impact van de omgeving op jouw bedrijf.
Stap 3: Verzamel data
Start met het meten van relevante data. Dit kan kwantitatief zijn (bijvoorbeeld berekening CO₂-uitstoot) of kwalitatief (beschrijving van je ethische bedrijfsvoering). Zorg voor een efficiënt en transparant systeem om deze gegevens te beheren.
Stap 4: Werk samen in de keten
Ga in gesprek met klanten en leveranciers over hun verwachtingen. Kun je samen standaarden ontwikkelen of data delen om het proces eenvoudiger te maken?
Stap 5: Maak een actieplan
Zet doelen op voor de komende jaren en bepaal hoe je gaat rapporteren. Transparantie is hierbij belangrijk, zelfs als je nog niet alle data compleet hebt. Denk hierbij ook na welke verbeterslagen je de komende jaren nog wil maken en bespreek dit vooraf met de accountant.
Dubbele materialiteitsanalyse (DMA)
Een belangrijk onderdeel van CSRD is het uitvoeren van een dubbele materialiteitsanalyse. Hierbij kijk je niet alleen naar je impact op de omgeving, maar ook naar hoe externe factoren jouw bedrijf beïnvloeden. Dit helpt je om te bepalen welke thema’s relevant zijn voor jouw rapportage. Denk hierbij aan vragen zoals: Hoe dragen onze IT-diensten bij aan CO₂-reductie in andere sectoren? Welke risico’s lopen wij door klimaatverandering?
ESRS Navigator: Hulp bij duurzaamheidsrapportage
Om bedrijven te ondersteunen bij de nieuwe rapportageverplichtingen, is sinds 28 januari 2025 de ESRS Navigator te gebruiken. Dit is een praktische handleiding voor de European Sustainability Reporting Standards (ESRS), de rapportagestandaarden die horen bij de CSRD. In opdracht van het Ministerie van Economische Zaken heeft Patroon deze complexe regelgeving visueel en begrijpelijk gemaakt, zodat bedrijven eenvoudiger kunnen voldoen aan de duurzaamheidsrapportage.
Wat kun je verwachten?
✔️ Een heldere uitleg van de basisbeginselen van de ESRS, met visuele ondersteuning.
✔️ Concrete voorbeelden via een fictief bedrijf om de theorie tastbaar te maken.
✔️ Inzicht in de verschillende datapunten die in de rapportage aan bod komen.
✔️ Een structuur die aansluit bij de officiële ESRS-tekst, zodat je snel kunt vinden wat je nodig hebt.
Dankzij de ESRS Navigator wordt duurzaamheidsrapportage toegankelijker voor iedereen, en niet alleen voor juristen. Wil je direct aan de slag met CSRD en ESG? Bekijk de handleiding en ontdek hoe je jouw ICT-bedrijf kunt voorbereiden op de toekomst!
Conclusie
CSRD en ESG zijn geen ver-van-je-bed-show, ook niet voor ICT-bedrijven. Door nu actie te ondernemen, kun je je voorbereiden op toekomstige vragen uit de keten, voldoen aan regelgeving en je onderscheiden in de markt. Duurzaamheid is niet alleen een verplichting, maar ook een kans om waarde te creëren voor je bedrijf, je klant en de samenleving.
Wil je meer weten over hoe je aan de slag kunt met CSRD? Bekijk ons uitgebreide 10-stappenplan en ontdek hoe jouw ICT-bedrijf kan inspelen op deze ontwikkelingen.
Gerelateerde artikelen
CSRD-richtlijn: een 10 stappenplan
Een duurzame website: wat kun je hiervoor doen?
